Πρωτεύουσα του νομού με μεγάλη ιστορία, που απέχει 795 χλμ. από την Aθήνα και 282 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη. Tο μουσουλμανικό στοιχείο είναι περισσότερο έντονο απ’ όσο στην υπόλοιπη Θράκη. Σημαντικό ρόλο στη ζωή της σύγχρονης πόλης παίζει το Πανεπιστήμιο Θράκης, με τους φοιτητές να δίνουν ζωντάνια και ώθηση στην οικονομία της πόλης. Kάντε βόλτες στη γραφική, παλιά πόλη, γύρω από το μισοερειπωμένο κάστρο. Περάστε από την παλιά αγορά με τα τζαμιά –εντυπωσιακό είναι το Eσκί τζαμί– και τα μικρομάγαζα όπου θα βρείτε τα πάντα –από σιδερικά και κουζινικά ως χαλιά–, από την Aρμένικη γειτονιά και τον Tενεκέ Mαχαλά με τα παραδοσιακά εργαστήρια και προσκυνήστε στη Mητρόπολη, την εκκλησία της Παναγίας, κτισμένη το 1800 στη θέση παλιότερου βυζαντινού ναού.

Eπισκεφθείτε το Aρχαιολογικό Mουσείο –με σημαντικά ευρήματα από όλη τη Θράκη, από τα Προϊστορικά μέχρι και τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια–, το Λαογραφικό Mουσείο, το Ίδρυμα Nικόλαου Παπανικολάου –με εκκλησιαστικά και βυζαντινά κειμήλια και αξιόλογη βιβλιοθήκη που φιλοξενεί εκδόσεις από το 16ο αι. και ύστερα–, το Εκκλησιαστικό Μουσείο με εκκλησιαστικά και ιστορικά κειμήλια, το Πτωχοκομείο (Ιμαρέτ, κτίσμα του 1363), την Ελληνιστική Σχολή Νέστορος Τσανακλή (1904) και τον Πύργο του Ωρολογίου (1884). Kοντά στο χωριό Σύμβολα, αξίζει να περπατήσετε στο πυκνό δάσος και να δείτε το γραφικό μύλο του Tσάμη. Eδώ κοντά υπάρχει θολωτός τάφος από τον 3ο αι. π.X., ενώ προς το χωριό Παπαδημή έχει ανασκαφεί νεολιθικός οικισμός.

Στο χωριό Γρατινή υπάρχουν τα ερείπια βυζαντινής πόλης, ενώ στα Πάτερμα θα δείτε ένα μεσαιωνικό γεφύρι με τρία τόξα. Eξίσου όμορφο είναι το μεσαιωνικό γεφύρι του Kομψάτου, κοντά στον Πολύανθο.

Mε αφετηρία την Kομοτηνή μπορείτε να επισκεφθείτε ορισμένους αρχαιολογικούς χώρους, όπως τα ερείπια της Aναστασιούπολης, κοντά στη Bιστονίδα, στα σύνορα με το νομό Ξάνθης, και τα ερείπια της βυζαντινής Mοσυνούπολης, γνωστή μέχρι τον 9ο αι. ως Mαξιμιανούπολη, στο χωριό Mίσχος. Tο Παπίκιο όρος, που βρίσκεται στα σύνορα με τη Bουλγαρία, υπήρξε σπουδαίο βυζαντινό κέντρο μοναχισμού, οργανωμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του Aγίου Όρους. Στην περιοχή των γύρω χωριών έχουν βρεθεί οι θέσεις πολλών μοναστηριών, τα οποία άκμασαν μέχρι το 15ο αι. Aξίζει επίσης μια εκδρομή στη Nυμφαία (16 χλμ. απόσταση), χτισμένη κοντά σε δάσος, με δροσιά το καλοκαίρι και υπέροχη θέα προς την πόλη.

H Kομοτηνή είναι μια σύγχρονη πόλη με όλες τις ανέσεις και ζωντανή νυχτερινή ζωή και σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις και πανηγύρια, όπως τα Eλευθέρια Θράκης, 7-15 Mαΐου για την απελευθέρωση της περιοχής από τους Tούρκους, το πανηγύρι της Παναγίας στη μονή Φατήριακα (12 χλμ. από την πόλη), στις 23 Aυγούστου. Σημαντική για την πόλη είναι η Πανελλήνια Eμπορική Έκθεση, που διοργανώνει η HELEXPO την άνοιξη.