H Νέα Αλικαρνασσός είναι πόλη του νομού Ηρακλείου με 11.551 κατοίκους το 2001. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 25 μ. Αποτελεί την έδρα του δήμου Αλικαρνασσού, που είναι και ο δεύτερος σε πληθυσμό δήμος του νομού Ηρακλείου. Δημιουργήθηκε το 1922 ώστε να κατοικηθεί από πρόσφυγες. Το όνομά της προέρχεται από την περιοχή της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Στη Νέα Αλικαρνασσό βρίσκεται το Διεθνές αεροδρόμιο Ν. Καζαντζάκης του Ηρακλείου.

Σύγχρονη μορφή της πόλης

O Δήμος Νέας Αλικαρνασσού βρίσκεται στο βόρειο αναπτυξιακό άξονα του Πολεοδομικού Συγκροτήματος Ηρακλείου που χαρακτηρίζεται από έντονη οικιστική ανάπτυξη, αποτελεί την ανατολική πύλη εισόδου στην πόλη του Ηρακλείου, αλλά και τη διεθνή αεροπορική πύλη εισόδου στην Περιφέρεια Κρήτης, καθιστώντας την περιοχή πόλο έλξης τουριστών και οικονομικής ανάπτυξης σε εθνικό επίπεδο, διότι:

1. γειτνιάζει άμεσα με το Ηράκλειο.

2. τμήμα του, συγκεντρώνει μερικές από τις σημαντικότερες δραστηριότητες περιφερειακής σημασίας, όπως είναι:
* το Διεθνές Αεροδρόμιο «Νίκος Καζαντζάκης»
* τη Βιομηχανική Περιοχή Ηρακλείου
* το διεθνούς εμβέλειας λιμάνι του Ηρακλείου με την ελεύθερη ζώνη του εμπορικού - επιβατικού λιμανιού
* οι μεγάλες οδικές αρτηρίες που διέρχονται από τη καρδιά του αστικού ιστού της πόλης της Νέας Αλικαρνασσού συνδέουν το Δήμο με άλλες περιοχές εμπορικού και τουριστικού ενδιαφέροντος. Η διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου στα βόρεια παράλια του Δήμου εξασφαλίζουν την παρουσία μεγάλου αριθμού επισκεπτών καθ'όλη τη διάρκεια του έτους. Μεγάλη προσέλευση παρατηρείται ακόμη και κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των ήδη θεσμοθετημένων ετήσιων πολιτιστικών εκδηλώσεων (χειμερινών και καλοκαιρινών πολιτιστικών εκδηλώσεων). Η έντονη ανάπτυξη του τριτογενή τομέα έχει σαν αποτέλεσμα μεγάλος αριθμός επισκεπτών να κατακλύζει καθημερινά τα εστιατόρια και τις ταβέρνες της περιοχής.

Οι οικισμοί Πρασσά - Καλλιθέα - Καρτερός

Ιδιαίτερα γνωστή είναι η παραλιακή ακτή του Καρτερού που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών τους καλοκαιρινούς μήνες. Ο παραλιακός οικισμός Καρτερού βρίσκεται πάνω στην Παλαιά Εθνική Οδό και συγκεντρώνει πολλές τουριστικές μονάδες.

Στην αναπτυξιακή διαδικασία της πόλης πρέπει να ληφθεί υπόψην η άνοδος της οικοδομικής δραστηριότητας στους οικισμούς Πρασσά και Καλλιθέας. Εκτός από τη φυσική ομορφιά που χαρακτηρίζει την περιφέρεια του Δήμου, το τοπίο συμπληρώνεται από πλήθος στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως παλιοί νερόμυλοι και εκκλησάκια που φιλοξενούν μεγάλες θρησκευτικές εκδηλώσεις και τελετές των κατοίκων καθ'όλη τη διάρκεια του έτους διατηρώντας τα ιδιαίτερα ήθη και έθιμα του κάθε οικισμού.

Στην νοτιοανατολική περιοχή της Νέας Αλικαρνασσού βρίσκεται το Αστρακιανό - Κουναβιανό φαράγγι του Καρτερού, που αποτελεί έναν ιδιαίτερα αξιόλογο γεωλογικό σχηματισμό. Στη θέση αυτή προτείνεται η δημιουργία μιας ιδιαίτερης ζώνης ανάπτυξης οικοτουρισμού, -ως εναλλακτική μορφή τουρισμού- που θα συμπληρώνει τον παραθεριστικό τουρισμό που έχει αναπτυχθεί στην παραλιακή περιοχή του οικισμού Καρτερού. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα περιοχή η οποία συνδυάζει το φυσικό τοπίο με στοιχεία πολιτιστικής και ιστορικής κληρονομιάς.

Με διαδημοτική συνεργασία του Δήμου Ν. Αλικαρνασσού, του Δήμου Επισκοπής και του Δήμου Ν. Καζαντζάκη δημιουργούνται μονοπάτια στο Αστρακιανό - Κουναβιανό Φαράγγι Καρτερού.

Στο Δήμο Νέας Αλικαρνασσού δεν λειτουργεί κάποιο αρχαιολογικό μουσείο ή οργανωμένος αρχαιολογικός χώρος αν και έχουν ανασκαφεί πλήθος αρχαιοτήτων σε ποικίλες θέσεις όπως για παράδειγμα στον Καρτερό κ.ά. Στο εσωτερικό του φαραγγιού διακρίνονται Βυζαντινά Μνημεία.

Ιστορικά

Η Αλικαρνασσός της Μικράς Ασίας αποτελούσε ισχυρό αστικό κέντρο. Ιδρύθηκε στα παράλια της Καρίας, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Μικράς Ασίας. πάνω στο βραχώδες ακρωτήριο της Ζεφυρίας ακριβώς απέναντι από την Κω, και επεκτάθηκε στη χερσόνησο ανάμεσα στον Κεραμεικό και τον Ιασικό κόλπο. Στη θέση της σήμερα βρίσκεται η Τουρκική πόλη «Bodrum», χτισμένη ακριβώς πάνω από τα ερείπια της αρχαίας πόλης.

Το Βραχώδες ακρωτήρι της Ζεφυρίας, κάτω ακριβώς από το κάστρο των ιπποτών, αναγνωρίζεται σήμερα ως η περιοχή της πρώτης ελληνικής εγκατάστασης αλλά και της μιας εκ των δύο ακροπόλεων της Αλικαρνασσού. Πρέσβεις της Αλικαρνασσού στη Ρώμη αναφέρουν ως έτος ίδρυσης το 1175 π.Χ. Εντούτοις οι ιστορικοί τοποθετούν την ίδρυση της Αλικαρνασσού λίγο μετά το 1000 π.Χ. Η Αλικαρνασσος υπήρξε Δωρική αποικία.

Στα Μικρασιατικά παράλια κατά τη διάρκεια του πρώτου ελληνικού εποικισμού οι πρώτοι κάτοικοι της Καρίας εκτοπίστηκαν προς την ενδοχώρα. Φαίνεται ότι για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα η περιοχή ενισχύονταν από αλλεπάλληλα μεταναστευτικά κύματα Ελλήνων από την ηπειρωτική Ελλάδα.