Τα Μάταλα απέχουν 70 χλμ. από το Hράκλειο. Tο τοπίο βέβαια έχει αλλάξει από τότε που εκατοντάδες νέες και νέοι περνούσαν τα καλοκαίρια τους στις σπηλιές. Tώρα οι περίφημες σπηλιές –μέσα στις οποίες ανακαλύφθηκαν τάφοι Eλληνορωμαϊκών και Πρωτοχριστιανικών χρόνων και πιστεύεται ότι ήταν προϊστορικές κατοικίες– έχουν περιφραχτεί από την αρχαιολογική υπηρεσία και έχει απαγορευτεί η διανυκτέρευση σε αυτές.

Τα Μάταλα είναι μικρό παραθαλάσσιο χωριό και διάσημη παραλία στη νότια Κρήτη στον νομό Ηρακλείου. Η θέση τους είναι στη δυτική ακτή της επαρχίας Πυργιωτίσσης. Η παραλία των Ματάλων κατοικούνταν από την αρχαιότητα, και οι τότε κάτοικοι σκάλισαν ένα σύνολο σπηλαίων στο μαλακό πέτρωμα του βουνού. Οι σπηλιές παρέμειναν άδειες για χιλιάδες χρόνια μέχρι που κάποιοι περιπλανώμενοι χίπις τις ανακάλυψαν και τις κατοίκησαν για κάποια περίοδο. Αρκετοί άλλοι τους ακολούθησαν, όπως οι Bob Dylan, Janis Joplin και Cat Stevens.

Την περίοδο της Χούντας με εντολή του Μητροπολίτη Γορτύνης απελάθηκαν οι τουρίστες από τα σπήλαια των Ματάλων. Το χωριό προηγουμένως ήταν ένα ψαροχώρι, ενώ σήμερα ζει κυρίως από τον τουρισμό. Υπάγεται στο δημοτικό διαμέρισμα Πιτσιδίων του Δήμου Τυμπακίου. Η απόστασή του από το Ηράκλειο είναι 70,6 χιλιόμετρα.

H τουριστική αξιοποίηση έχει φθάσει εδώ προ πολλού και δεκάδες εστιατόρια, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, στους επισκέπτες. Tα Mάταλα (ο όρμος του Kομμού) ήταν το φυσικό λιμάνι της Φαιστού και της Aγίας Tριάδας κι εκτός από τα ευρήματα των σπηλαίων έχουν εντοπιστεί στην ευρύτερη περιοχή λείψανα από την αρχαιότητα μέχρι τα χριστιανικά χρόνια.

Eπισκεφθείτε το εκκλησάκι της Παναγίας από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους – διακρίνονται τα λαξευμένα στο βράχο σκαλοπάτια από την εποχή που ήταν κατακόμβη.

Ιστορικά

Τα Μάταλα ήταν επίνειο της Φαιστού κατά τη μινωική περίοδο και της Γόρτυνας κατά τη ρωμαϊκή. Από τη θάλασσα διακρίνονται ίχνη του αρχαίου οικισμού. Εδώ, ναυάγησαν τα πλοία του Μενελάου (Η λισσή αιπεία τε εις άλα πέτρη, Οδύσ. γ 293) και πιστεύεται ότι ήταν το ακρωτήριο Νύσος μεταξύ των όρμων Κομμού - Ματάλων.

Στα βενετικά έγγραφα αναφέρεται ο ναός της Παναγίας (La Madonna di Matala), στην είσοδο του οποίου υπάρχει η επιγραφή Πλύνετε την κεφαλήν και καθαρίσατε τους πόδας και έπειτα εισέλθητε εις τον ιερόν τούτον οίκον.

Στην απόκρημνη ακτή του χωριού υπάρχουν τεχνητοί σπηλαιώδεις χώροι (και υποβρύχια σπήλαια), λαξευμένοι στο βράχο. Λέγεται ότι ήταν τάφοι. Μερικοί όμως έχουν δωμάτια, κλίμακες, παράθυρα και προστώα. Έτσι φαίνεται ότι κάποτε χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες. Οι κλίνες μοιάζουν με τους τάφους των Ετρούσκων.