Bρίσκεται 7 χλμ. ανατολικά του Hρακλείου, εκεί που η ομώνυμη κοιλάδα συναντά τη θάλασσα. Tο χωριό οφείλει το όνομά του στο βυζαντινό στρατηγό Kαρτερό, που είχε αποβιβαστεί στην ακτή το 826 προσπαθώντας να αποσπάσει την Kρήτη από τα χέρια των Σαρακηνών.

Aμέσως μετά φθάνουμε στη μεγάλη παραλία της Aμνισού, τον πρώτο από μια σειρά αμμουδερών κόλπων με καθαρά και ρηχά νερά κατά μήκος της διαδρομής. Στο λόφο πάνω από το δρόμο βρίσκεται η αρχαία Aμνισός, ενώ στην κορυφή του ίδιου λόφου ήταν κτισμένο το βενετσιάνικο χωριό Mεσοβούνι. Aπέναντι από την ακτή βρίσκεται το νησάκι Δία, όπου εκτρέφονται τα κρι κρι, οι κρητικοί αίγαροι.

Η Αμνισός, ήταν από τις αρχαιότερες πόλεις-λιμάνια της Κρήτης, που η ύπαρξη της επιβεβαιώνεται από αρχαίες γραπτές μαρτυρίες και νεότερες ανασκαφές. Αναφέρεται ήδη από το Όμηρο ως «κακολίμανη», όπου έφθασε ο Οδυσ­σέας κατά τις περιπλανήσεις του επιστρέφοντας από την Τροία:

Πιθανόν στην αμμώδη παραλία της Αμνισού προσάρεξε και ο Θησέας συνοδεύοντας τους 14 νέους - προσφορά της Αθήνας προς τον Μινώταυρο.

Στις πινακίδες της Γραμμικής Β' από την Κνωσό, η Αμνι­σός αναφέρεται επανειλημμένα, γεγονός που επιβεβαιώνει τη σχέση της με το ανακτορικό κέντρο και τις εμπορικές της δραστηριότητες. Αργότερα αναφέρεται σε αρκετές αρχαίες πηγές των ιστορικών χρόνων. Μεταξύ άλλων ο Στράβων (Χ,4,76 κ.ε.) περιγράφει, επίσης, την Αμνισό ως επίνειο του Μίνωα: "Μίνω δε φησιν επινείω χρήσασθαι τω Αμνισώ το της Ειλειθυίας ιερόν".

Είναι αξιοσημείωτο ότι αναφέρεται παράλληλα με το λιμάνι και το σπήλαιο (σπέος) της Ει-λειθύιας, περίφημο στην αρχαιότητα για τη λατρεία της Θεάς της Γέννας.

Οι ανασκαφές του Σπ. Μαρινάτου (1929, 1932-38) και του Στ. Αλεξίου (1963-67) απέδειξαν ότι πράγματι ανατολικά και δυτικά από το λόφο της Παλαιόχωρας και πέρα από τις εγκα­ταστάσεις του EOT εκτείνεται μινωι­κός (Νεοανακτορικός - Υστερομινωικός III) οικισμός και ιερό αφιερω­μένο στο Δία θενάτα, που άκμασε ως τα ρωμαϊκά χρόνια, ενώ η αμμώδης ακτή και ο απάνεμος Κόλπος του Καρτερού χρησιμοποιήθηκε ως το ανατολικό λιμάνι της Κνωσού κατά τους μινωικούς χρόνους και αργότερα ως τον 3ο μ.Χ αιώνα.

Στα Μεσαιωνικά χρόνια κατοικήθηκε ο λόφος Παλιόχωρα με το όνομα Μεσοβούνι και η περιοχή Αμνισού - Καρ­τερού έπαιξε ρόλο βοηθητικού λιμανιού για το Ηράκλειο, ως σταθμός ανεφοδιασμού και ελλιμενισμού. Συχνά έγινε θύμα πειρατικών επιδρομών αλλά και θέατρο πολεμικών επιχειρήσεων, όπως εκείνες το 826-829 μ.Χ. μεταξύ του βυζαντινού στρατού του Κρατερού και των Αράβων. Πάντως φαίνεται ότι η οχύρωση του λόφου της Παλιόχωρας, αν και προγραμματίστηκε, ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε.

Η εξέλιξη της ναυπηγικής και η ανάλογη ανάπτυξη των λιμενικών τεχνικών και εγκαταστάσεων αλ­λά και άλλοι λόγοι πολιτικό - οικο­νομικοί συνετέλεσαν στην υπο­βάθμιση της στρατηγικής θέσης της Αμνισού. Στους Βυζαντινούς χρόνους και την Ενετοκρατία ο Κόλπος του Καρτερού φαίνεται πως χρησιμοποιήθηκε μόνο για ελλιμενισμό εχθρικών στόλων. Οι κάτοικοι μετακινήθηκαν προς την ενδοχώρα και ο χώρος σιγά - σιγά εγκαταλείφθηκε ως τις αρχές του 20ου αιώνα.

Ωστόσο, δημιουργήθηκε λίγο ενδότερα ο οικισμός του Καρτερού, σε απόσταση 8 χλμ. από το Ηράκλειο. Ο Καρτερός, όπως μετονομάσθηκε ο ποταμός Αμνισός και η πε­ριοχή προς ανάμνηση του στρατηγού Κρατερού, αναφέρε­ται για πρώτη φορά σε συμβόλαιο του 1302 και αργότερα, ως οικισμός της Επ. Πεδιάδας, από τον Fr. Barozzi το 1577, τον Καστροφύλακα, με 179 κατοίκους και το 1583 από τον Βασιλικάτα. Στην τούρκικη απογραφή του 1671 φέρεται να έχει 16 χαράτσα με το όνομα Χιγιαρλί Ντερέ και στην αιγυ­πτιακή του 1834 με 9 χριστιανικές οικογένειες και 7 τούρ­κικες. Το 1881 φαίνεται να ανήκει στο Δήμο Επισκοπής με 49 χριστιανούς και 74 τούρκους όπως και το 1900 με 120 κα­τοίκους. Το 1920 είναι έδρα του ομωνύμου αγροτικού Δήμου με 57 κατοίκους ενώ το 1928 προστίθεται στην κοινότητα Σκαλανίου έχοντας 41 κατοίκους και αργότερα στην κοινότητα Καλ­λιθέας με 29 κατοίκους. Το 1961 έ­χει μόλις 49 κατοίκους και το 1981 80. Σήμερα ο οικισμός Αμνισού -Καρτερού έχει 550 κατοίκους.

Από την πλούσια ιστορία της Αμ­νισού έχουν διασωθεί και έρθει στο φως αρκετά μνημεία τα σημαντικό­τερα από τα οποία είναι: η Νεοανακτορική Έπαυλη των Κρίνων στην ανατολική πλευρά του λόφου, το κτιστό φρέαρ της ΥΜ II -III εποχής στους βόρειους πρόποδες του λόφου, το κτίριο Ε της MM III εποχής, με λατρευτική και αποθηκευτική χρήση - σήμερα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και της άμμου. Το ιερό του Δία Θενάτα στους βορειοδυτικούς πρόποδες του λόφου, ένα κτιριακό συγκρότημα της ΥΜ Ι εποχής στη θέση του Μοτέλ - μη ορατό σήμερα, μια ΥΜ εγκατάσταση άλεσης σιτηρών στο χώρο των εγκαταστάσεων του EOT, ένα ΥΜ III κτι­ριακό σύνολο 30 δωματίων με εργαστηριακή χρήση και ιερό. Τέλος, οικοδομήματα του οικισμού Μεσοβούνι της εποχής της Ενετο­κρατίας στο λόφο της Παλιόχωρας (15-17 αι). Στο Μέσα Καρτερά δυο νερόμυλοι, του Κουμπελή ο Μύλος ή του Λαλάκου εκμεταλ­λευόταν το νερό του ποταμού πιθανόν από την ενετοκρατία.

Από αυτά τα μνημειακά σύνολα επισκέψιμα είναι μόνον η Έπαυλη των Κρίνων, το Ιερό του Δία Θενάτα και το σπήλαιο της Ειλειθυίας, ύστερα όμως από συνεννόηση με τον αρμόδιο αρχαιοφύλακα Αμνισού - Νίρου. Ωστόσο, μπορεί κανείς να δει ερεί­πια γύρω στο λόφο και στην παραλία.

Η περιοχή σήμερα διαθέτει αξιόλογη τουριστική υποδομή με ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια - διαμερίσματα, εστιατόρια, ταβέρνες και bars.